محمود فاضلی مولود چاووش‌اوغلو وزیر خارجه ترکیه اخیرا در یک نشست خبری توضیحات مهمی در مورد شرق مدیترانه ارائه داده و پیام‌های مثبت به دولت قاهره فرستاد. به گفته او آنکارا می‌تواند با توجه به شرایط، با مصر از راه مذاکره بر سر مرزهای دریایی، توافقی امضا کند. ترکیه فعالیت‌های مصر در ارتباط با حفاری در دریای مدیترانه را مثبت ارزیابی می‌کند. طبق بعضی از اخبار منتشرشده، مصر به‌طور ضمنی مرز دریایی ترکیه را به رسمیت شناخته و از این طریق یک پیام مثبت به آنکارا ارسال کرده است. قاهره اخیرا مناقصه‌ای برای اکتشاف منابع هیدروکربنیک در دریای مدیترانه برگزار کرده و در نقشه مناقصه مناطق غربی دریای مدیترانه طبق توافق قاهره و آتن و مناطق شرقی طبق توافق ترکیه و دولت وفاق ملی لیبی ترسیم شده است. اعلامیه مصر درباره سنجش میزان منابع هیدروکربنیک در دریای مدیترانه نشان از تلاش قاهره برای دوری از تنش‌های منطقه‌ای ناشی از بحران جزیره قبرس دارد. این اقدام مصر می‌تواند یک گام مثبت برای بازکردن گفت‌وگوهای احتمالی با ترکیه در آینده باشد. اگرچه بین ترکیه و مصر در خصوص قرارداد حقوق دریایی سازمان ملل اختلاف‌نظر وجود دارد اما مصر و تعدادی از کشورها این قرارداد را امضا کردند. مصر در سایه این قرارداد مذاکراتی با یونان و قبرس انجام داد و در‌نهایت به توافق رسید. وزیر خارجه ترکیه قبلا نیز بیانات مشابه ارائه داده اما این‌بار صریح و واضح سخن گفته است. از نگاه قاهره اگر ترکیه حقوق بین‌الملل را رعایت کند، دلیلی برای عدم حصول توافق وجود ندارد. منابع نزدیک به محافظه‌کاران یونان نیز مدعی‌اند توافق احتمالی به زیان منافع آتن است. به‌طوری‌که نقاط مشخص‌شده در مناقصه اکتشافی در دریای مدیترانه طبق توافق با ترکیه تعیین شده است. رسانه‌های یونان فراخوان مصر برای مناقصه اکتشاف هیدروکربن در شرق مدیترانه را با تیتر «درب باز قاهره برای آنکارا» مورد توجه قرار داده و مدعی‌اند این فراخوان دولت مصر، نشانگر تلاش بازیگران منطقه‌ای برای دوری جستن از پیچیدگی‌های ناشی از لاینحل ماندن مسئله قبرس است. حتی اگر این ترجیح مصر به شکل عنصری در راستای بهبود مناسبات مصر-ترکیه ارزیابی نشود اما می‌تواند نشانگر ترجیح عامدانه قاهره جهت باز‌نگه‌داشتن درب‌ها برای دیدارها در آینده باشد. آتن اخیرا خبرهایی که نشانگر توافق ترکیه و مصر درخصوص محدودکردن منطقه دریایی به شکلی که در آینده به منافع یونان ضرر است، دریافت کرده است. پس از اظهارات وزیر خارجه ترکیه مبنی بر اینکه آنکارا و قاهره می‌توانند درباره حوزه صلاحیت دریایی توافق‌نامه‌ای امضا کنند، میچوتاکیس نخست‌وزیر یونان با سیسی، رئیس‌جمهور مصر، تلفنی گفت‌وگو و بر تمایل کشورش برای تبادل‌نظر و رایزنی با رئیس‌جمهور مصر درباره موضوعات منطقه‌ای تأکید کرد. طرف یونانی بر اهمیت هماهنگی متقابل دو کشور، به‌ویژه در بخش انرژی و موضوعات شرق مدیترانه، به‌گونه‌ای که منافع دو کشور به‌علاوه قبرس تأمین شود، تأکید کرده است. یک‌روز پیش‌از‌این رویداد، وزیر خارجه مصر در نشست مقدماتی شورای اتحادیه عرب تأکید کرد که خروج همه نیروهای خارجی از سوریه به‌ویژه پایان اشغالگری ترکیه در این کشور و نابودی گروه‌های تروریستی، برای حل بحران سوریه ضروری است. مصر، قبرس و یونان بارها بر ضرورت احترام به استقلال و حاکمیت سوریه و خروج همه نیروهای خارجی از این کشور تأکید کرده بودند. سه کشور ماه گذشته پس از نشست سه‌جانبه در آتن با انتشار بیانیه‌ای از دولت جدید لیبی خواستند که توافق‌های انجام‌شده بین دولت وفاق و ترکیه در سال 2019 را لغو کند. بسیاری معتقدند نشست فوق در راستای تشکیل یک جبهه مشترک علیه ترکیه است. ترکیه در واکنش به این اقدام اعلام کرد که هر انجمنی که در آن ترکیه به‌عنوان یک عضو محوری منطقه و بخش ترک‌نشین قبرس حضور نداشته باشد، نمی‌تواند یک مکانیسم دوستی، همکاری موفق و مؤثر برای آزمایش‌هایی باشد که منطقه با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. آنکارا مدعی است کسی که برای منافع محدود و خواسته‌های افراطی خود با به‌آغوش‌کشیدن کودتاچی‌ها، لیبی را به بی‌ثباتی کشانده، کسی که برای تشکیل کمربندی تروریستی تلاش کرده و همچنین کسی که سال‌ها در برابر اشغال خاک جمهوری آذربایجان سکوت اختیار کرد، این حق را ندارد که از سیاست‌های انسانی و مبتنی بر انصاف ترکیه انتقاد کند. ترکیه در سال گذشته چند کشتی حفاری و اکتشافی به مناطقی از شرق مدیترانه اعزام کرد؛ مناطقی که به گفته این کشور تحت حاکمیت ترکیه است اما یونان ضمن رد اقدامات ترکیه مدعی است که آنکارا همچنان نقض‌کننده قوانین بین‌المللی و حاکمیت آتن و قبرس است. اقدامات ترکیه در شرق دریای مدیترانه به تشدید تنش‌ها میان این کشور و کشورهای اروپایی منجر شد. یونان و قبرس به همراه برخی کشورهای اروپایی مدعی‌اند اقدامات ترکیه غیرقانونی و تنش‌آمیز است اما به باور ترکیه این کشور تنها درحال تأمین حقوق خود در این دریا و دریاهای سیاه و اژه است.
نظرات